Số ca áp xe do nhiễm sán lá gan tăng cao bất thường

Ngày 6/4, BS.CK2 Đào Bách Khoa, Trưởng khoa Nhiễm A, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM, cho biết trong số bệnh nhân có 23 ca điều trị nội trú, các trường hợp khác điều trị ngoại trú. Trong đó, một thai phụ 24 tuổi, mang thai 28 tuần, được bệnh viện ở Khánh Hòa chuyển vào Bệnh Nhiệt đới TP HCM hơn một tuần. Người này sốt nhẹ, đau âm ỉ vùng hạ sườn phải và thượng vị, bác sĩ ghi nhận có ổ áp xe gan kích thước 7×8,4 cm.

Thai phụ khác 32 tuổi, mang thai 16 tuần, ngụ TP HCM, triệu chứng cũng tương tự, siêu âm thấy ổ áp xe gan kích thước 5×8 cm.

“Hiện chưa rõ nguyên nhân số ca bệnh tăng cao”, BS Khoa nói, thêm rằng điểm chung của tất cả bệnh nhân là có thói quen ăn rau sống. Bệnh nhân tuổi trung bình 40, nữ chiếm 68%, sống ở 24 tỉnh thành từ Quảng Ngãi vào Nam, không tập trung một khu vực. Trong đó, 44 trường hợp ngụ tại TP HCM, 40 ca sống ở các tỉnh duyên hải miền Trung.

Các bệnh nhân được điều trị với thuốc Triclabendazolen – thuốc đặc trị sán lá gan lớn duy nhất tại Việt Nam. Sau dùng thuốc, bệnh nhân hết sốt, hết đau bụng, cần theo dõi thêm.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xem Việt Nam là vùng dịch tễ của sán lá gan lớn. Số ca bệnh do sán lá gan lớn đã được ghi nhận ở 47/63 tỉnh thành, nhiều nhất là các tỉnh ở vùng duyên hải miền Trung như Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Bình Định.

Tuy nhiên, theo BS Khoa, hiện bệnh không còn tập trung ở một số địa phương như trước đây mà xuất hiện tất cả khu vực, liên quan đến thói quen ăn uống, như ăn rau sống. Do đó, để phòng ngừa, bác sĩ Khoa khuyến cáo mỗi người tự ý thức, không uống nước lã, rau sống phải được vệ sinh kỹ. Người nghi ngờ nhiễm sán cần đến bệnh viện khám và điều trị kịp thời.

Hiện không có vaccine phòng ngừa bệnh do sán lá gan lớn, nhưng bệnh có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. “Các loại thuốc dự phòng giun sán trên thị trường hiện nay không có tác dụng với loại sán lá gan lớn, do mỗi loại giun sán sẽ được điều trị bằng thuốc phù hợp”, bác sĩ Khoa nói.

Sán lá gan lớn ký sinh, sinh sản và trưởng thành ở động vật ăn cỏ như trâu, bò, cừu. Người mắc bệnh chủ yếu do ăn sống các loại rau mọc dưới nước (như rau nhút, cải xoong) hoặc uống nước chưa nấu chín có nhiễm ấu trùng sán.

Theo BS Khoa, bệnh do nhiễm sán lá gan lớn thường biểu hiện thành hai giai đoạn. Giai đoạn sán đi qua gan, kéo dài khoảng 2-4 tháng, người bệnh thường đau bụng vùng hạ sườn phải lan về phía sau hoặc vùng thượng vị, có thể đau âm ỉ, đôi khi dữ dội. Các triệu chứng khác bao gồm sốt nhẹ, thoáng qua, một số ít có thể sốt kéo dài, sốt cao; mệt mỏi, biếng ăn, sụt cân; cảm giác đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn; nổi mề đay, sần da.

Đến giai đoạn sán trưởng thành ở ống mật, kéo dài nhiều năm, những biểu hiện lâm sàng gồm sốt, ăn không ngon, đau bụng. Một số trường hợp bị biến chứng tắc nghẽn đường mật với biểu hiện vàng da, sốt, đau bụng từng cơn.

Phác đồ điều trị bệnh tùy vào tình trạng nặng, nhẹ của bệnh. Với thể bệnh nhẹ, bệnh nhân uống thuốc Triclabendazole một liều duy nhất. Bệnh nặng, tùy diễn tiến, bệnh nhân có thể được uống lặp lại một liều thuốc đặc trị, hoặc sử dụng thêm kháng sinh nếu nghi ngờ bội nhiễm vi trùng. Trường hợp đặc biệt như thai phụ, có ổ áp xe lớn dọa vỡ cần can thiệp phẫu thuật, người có bệnh nền hoặc suy giảm miễn dịch sẽ khó khăn, phức tạp trong điều trị.

Mỹ Ý