Qui Định hay Quy Định?

Trải qua hàng ngàn năm phát triển, Tiếng Việt cũng ít nhiều thay đổi. Tuy nhiên, quy tắc viết chính tả vẫn còn gây rất nhiều tranh cãi, ví như cách viết “I” hay “y”. Trong phạm vi bài viết này, th-thule-badinh-hanoi.edu.vn sẽ cùng bạn tìm hiểu cách viết “Quy định hay Qui định” là đúng.

1. Dùng “I” hay “Y” trong các trường hợp nào?

Xưa kia, khi mới bắt đầu sử dụng chữ latin, mọi người đều thống nhất tất cả đều dùng “i” như hi vọng, hi sinh, thư kí, chữ kí, kị binh, … Tuy nhiên, sau một thời gian dài sử dụng, nhận ra có rất nhiều từ đồng âm nhưng khác nghĩa, vì thế người ta bắt đầu phân biệt cách dùng “i” và “y”, không có sự ràng buộc cụ thể như sau:

• Những từ nào mang tính chất trang trọng, đẹp đẽ, thể hiện sự tôn kính thì sẽ dùng “y”.
• Danh từ riêng, tên riêng dùng “y”.
• Còn lại vẫn dùng là “i”.

Những phụ âm đầu bắt đầu bởi (B, Ch, D, Đ, Gh, N, Ngh, Ph, R, Th, Tr, X) sẽ chỉ đi với “i”, dù dấu thanh gì, dù là từ Hán Việt hay Thuần Việt. Tuy nhiên nếu là tên riêng có thể dùng “y”. Ví dụ: Vỹ.

8 phụ âm đầu có nhiều cách viết (H, K, M, Qu, S, T, V) có thể thay đổi liên tục, có thể dùng “i” trong từ này nhưng với “y” trong từ khác. Trong đó:

• Có 13 trường hợp viết “i” ở một số dấu thanh nhất định như Hì, Ki, Mi, Mỉ, Mí, Si, Sì, Sỉ, Vi, Vì, Vỉ, Ví, Vị. Với các dấu thanh khác, có thể dùng cả “i” lẫn “y” đều được.
• Có 28 trường hợp tồn tại 2 cách viết với “I và Y” của cùng một từ. Ví dụ: “ca sỹ = ca sĩ”, “hi vọng = hy vọng”, “tỉ giá = tỷ giá”, …

Riêng chữ H khi đứng một mình có thể dùng cả “i” và “y”. Tuy nhiên, khi nó tham gia vào phụ âm ghép (Ch, Gh, Ngh, Ph, Th) thì tất cả đều viết với “i”. Ví dụ: hi sinh, du hí, chị, thị, …

Trong trường hợp “I” hay “y” đứng một mình:

• Dùng “I” khi từ đó là từ thuần Việt. Ví dụ: ầm ĩ, ì ạch, í ới, …
• Dùng “Y’ khi từ đó là từ Hán Việt. Ví dụ: y tế, y phục, ý nghĩa, …

Tuy nhiên, theo các phong tục tập quán, người ta thường có xu hướng dùng nguyên âm “y” hơn là “i”. Bởi các chữ có nguyên âm “y” trông có vẻ lịch sự, kính trọng hơn, đẹp mắt hơn, đầy tình cảm hơn những từ viết bằng âm “i”. Ví dụ “công ty > công ti”, “mỹ thuật > mĩ thuật”, … Ngược lại ít ai viết “ly ty”, “sân sy”, “năn nỷ”,

2. “Quy định hay Qui định”?

Đây là từ rơi vào những trường hợp tồn tại hai cách viết, có thể dùng “I” hay “Y” đều được, khi được đọc lên, hai từ này đều có cùng âm thanh, cùng ý nghĩa.

Quy định chính là những quy tắc, chuẩn mực, tiêu chuẩn do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành hoặc thừa nhận, buộc các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải tuân thủ. Do đó, trong trường hợp này, nó thường mang ý nghĩa trang trọng, lịch sự. Như đã đề cập ở trên, những từ viết bởi âm “y” sẽ lịch sự, kính trọng hơn. Do đó, dùng Quy định thay vì Qui định.

Hy vọng sau khi đọc xong bài viết này, bạn đã có thể nắm được cách sử dụng với nguyên âm “y” và “I” sao cho chính xác nhất đồng thời xác định được viết Quy định hay qui định thì chính xác hơn.